Παγκόσμια ημέρα των Δασών - Η Βιοποικιλότητα των δασών σκλήθρου της Ανδρου

Δρ. Ηλίας Πολέμης (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Η Παγκόσμια Ημέρα Δασών είναι αφιερωμένη φέτος στη βιοποικιλότητα που αυτά φιλοξενούν. Τα δάση σκλήθρου αποτελούν τρανή απόδειξη της υψηλής βιοποικιλότητας που κρύβουν τα δάση. Ο αριθμός των ειδών μανιταριών που έχουν καταγραφεί σε δάση και συστάδες σκλήθρου στην Άνδρο έχει ήδη ξεπεράσει τα 100, ενώ σε αυτά συμπεριλαμβάνονται είδη που συμβιώνουν αποκλειστικά με τα σκλήθρα, είδη που αναπτύσσονται και τρέφονται από το νεκρό ξύλο σκλήθρων, άλλα και διάφορα ακόμη σαπροτροφικά είδη τα οποία έχουν βρεθεί κάτω από σκλήθρα, στο χώμα ή τη φυλλάδα τους.

Άξια αναφοράς είναι, μεταξύ άλλων, και ευρήματα που προέκυψαν μέσα από πρόσφατες εξορμήσεις, για συλλογή αλλά και εργαστηριακές μελέτες της μυκητολογικής ομάδας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Εργαστήριο Γενικής και Γεωργικής Μικροβιολογίας), όπως τα κάτωθι:

Το είδος Fomes fomentarius: (Φόμης ο εναυσματικός), η κοινή «ίσκα» (tinder fungus), είναι ένα από τα αρχαιότερα γνωστά είδη μανιταριών στην ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς υπάρχουν στοιχεία για τη χρήση του από την εποχή του χαλκού ως προσάναμμα της φωτιάς (εξ ού και το «εναυσματικός»!) αλλά και για τις φαρμακευτικές χρήσεις του από τον Ιπποκράτη. Από φθινόπωρο του 2019, χάρις σε εργασίες του έργου LIFE Andros Park στον υγρότοπο της Βόρης, ένα τμήμα του δάσους με απονεκρωμένα δέντρα, το οποίο παρέμενε πλημμυρισμένο επί χρόνια, έγινε προσβάσιμο και σε κορμούς νεκρών δέντρων βρέθηκαν μανιτάρια αυτού του είδους, ένα εκ των οποίων εκτιμάται πως έχει ηλικία τουλάχιστον 20 ετών. Το είδος αυτού του μανιταριού, που είναι κατά τα άλλα κοινό σε όλο το βόρειο ημισφαίριο και την ηπειρωτική Ελλάδα δεν είχε καταγραφεί στην Άνδρο ποτέ πριν, παρόλο που ο γράφων (Η. Πολέμης) ερευνά τα μανιτάρια του νησιού από το 1993!

Στο γένος Naucoria, ή κατά άλλους Alnicola, ανήκουν πλήθος ειδών που συμβιώνουν αποκλειστικά και μόνο με τα σκλήθρα, αλλά τα είδη που ταξινομούνται στο γένος αυτό αναγνωρίζονται μόνο από ειδικούς μυκητολόγους και μάλιστα με μεγάλη δυσκολία (βλ. newsletter 12/2018). Από το 2017, όταν ξεκίνησε το έργο LIFE Andros Park, έως και σήμερα, μετά από μικροσκοπική εξέταση και μελέτη του DNA πολλών δειγμάτων Naucoria, η μυκητολογική ομάδα του ΓΠΑ (Εργ. Γενικής και Γεωργικής Μικροβιολογίας) έχει προσδιορίσει πλέον πέντε διαφορετικά είδη, σχεδόν όλα από τα οποία καταγράφονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

life-androspark.gr/index